Sztuczna inteligencja uwrażliwia Polki na temat depresji poporodowej

Ryzyko wystąpienia depresji poporodowej dotyczy aż 13 – 19% kobiet po porodzie (1). Szacuje się, że nawet co druga z nich nie zwraca się o pomoc do specjalisty (2). 

Alarmujące dane wskazują na potrzebę większej świadomości społecznej na temat tej choroby. Depresja poporodowa wciąż pozostaje tematem tabu, a jej objawy często są ignorowane zarówno przez mamy, jak i ich otoczenie. Fundacja Zdrowego Postępu stworzyła profil na Instagramie „Alicja w krainie mam”, który prowadzony jest przez młodą mamę – kobietę wygenerowaną przez sztuczną inteligencję. Celem projektu, którego merytorycznym partnerem jest Centrum Terapii Dialog, jest edukacja kobiet i ich najbliższego otoczenia na temat depresji poporodowej i jej objawów. 

Warto wiedzieć, że stan złego samopoczucia młodych mam, znany jako "baby blues", może trwać od około 2 do 5 dni po porodzie i zazwyczaj ustępuje po dwóch tygodniach. Jednak, gdy złe samopoczucie utrzymuje się dłużej, może to wskazywać na depresję poporodową, która najczęściej występuje w ciągu 4-8 tygodni po porodzie, ale objawy mogą pojawić się nawet do roku po narodzinach dziecka. Depresja poporodowa może dotknąć każdą kobietę w okresie poporodowym, a jej przyczyny są różnorodne. Wpływ mogą mieć m.in. predyspozycje genetyczne, zmiany hormonalne występujące po porodzie, zmiany rytmu okołodobowego, choroby psychiczne występujące przed ciążą, poród z komplikacjami, oraz czynniki psychospołeczne (np. narażenie na silny lub przewlekły stres, niewystarczające wsparcie społeczne, problemy w naturalnym karmieniu).

ㄧ Kobiety doświadczają dużej presji, by spełnić ideał perfekcyjnej matki, który często jest nierealistyczny. W przestrzeni publicznej spotykają się z informacjami, że macierzyństwo to wyłącznie źródło nieustającego szczęścia, a trudności związane z dobrostanem psychicznym są „jedynie” efektem ubocznym zmian hormonalnych i wkrótce same ustąpią. Co więcej, ich stan niejednokrotnie bagatelizują najbliższe im osoby. To zjawisko często prowadzi do  izolacji i samotności u młodych mam ㄧ tłumaczy dr Anna Nowak, lekarka specjalistka psychiatra, Kierowniczka Poradni Zdrowia Psychicznego w Ciąży i Połogu w Centrum Terapii DIALOG w Warszawie. ㄧ Ważne jest, aby nie lekceważyć objawów depresji poporodowej, bo nieleczona nie tylko powoduje cierpienie kobiety i jej bliskich, ale wpływa też negatywnie na rozwój i przyszłość dziecka.

Co powinno wzbudzić niepokój?

Depresja poporodowa to złożony stan emocjonalny, którego objawy mogą być różnorodne i czasami trudne do rozpoznania. Sygnałami ostrzegawczymi powinny być m.in.:

-obniżenie nastroju, przedłużające się uczucie smutku, płaczliwość
zmęczenie i osłabienie,
-utrata poczucia własnej wartości, 
-bezsenność niezwiązana z problemami ze snem dziecka  lub nadmierna senność,

-zmiany w apetycie, które mogą objawiać się zarówno nadmiernym jedzeniem, jak i utratą apetytu,

 -zaburzenia koncentracji oraz trudności w podejmowaniu decyzji,
stany lękowe,
-poczucie winy, że jest się złą matką,
-zamartwianie się dzieckiem (o jego zdrowie, obawa przed pozostawaniem z dzieckiem samej w domu, lęk przed wyrządzeniem krzywdy dziecku  skrzywdzi się dziecko) lub uczucie wrogości wobec dziecka,
-poczucie, że nikt nie jest w stanie pomóc, 
-silne przeżywania zmian fizycznych,
-myśli samobójcze.

W przypadku występowania objawów mogących świadczyć o depresji poporodowej, należy się zgłosić do bezpośrednio do psychiatry lub psychologa, albo do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi wywiad, wykona badania i wykluczy inne przyczyny występujących objawów,  a w razie potrzeby przekieruje do psychiatry lub psychologa, którzy zaplanują dalsze leczenie.

Sztuczna inteligencja wspiera edukację o depresji poporodowej

W obliczu potrzeby uwrażliwienia społeczeństwa na kwestię depresji poporodowej, Fundacja Zdrowego Postępu zdecydowała się na niekonwencjonalne podejście do tematu. W ramach akcji edukacyjnej powstał instagramowy profil „Alicja w krainie mam”, który przedstawia życie młodej mamy. Odbiorcy profilu do tej pory nie wiedzieli jednak, że Alicja i jej rodzina zostali wygenerowani przez sztuczną inteligencję. 

Początkowo konto @alic_jawkrainiemam nie różniło się znacząco od innych kont poświęconych rodzicielstwu. Jednakże, za pośrednictwem codziennych postów na temat opieki nad dzieckiem, 
z biegiem czasu zaczęły się pojawiać wątki dotyczące dobrostanu psychicznego mamy  i objawów mogących świadczyć o depresji poporodowej. Celem tych działań było uwrażliwienie społeczeństwa na temat objawów  tego schorzenia psychicznego i uświadomienie, że za – na pozór – idealnym obrazem macierzyństwa, może stać poważna choroba. 

Jak dodaje Jowita Michalska, założycielka i prezeska Digital University, sztuczna inteligencja coraz skuteczniej może być wykorzystywana do edukacji na temat istotnych problemów społecznych – Nowe technologie stały się nieodłączną częścią naszego życia codziennego, a sztuczna inteligencja jest jednym z najważniejszych trendów kształtujących naszą rzeczywistość. Właściwe wykorzystanie AI daje nam ogromne możliwości w działaniach edukacyjnych i podnoszeniu świadomości społeczeństwa na temat ważnych problemów zdrowotnych, czego doskonałym przykładem jest profil „Alicja w krainie mam”. Wykorzystane narzędzie sztucznej inteligencji do wygenerowania Alicji i jej życia pozwoliło na wykreowanie na pozór idealnego świata macierzyństwa, nieróżniącego się często od typowych kont parentingowych na Instagramie – podkreśla Jowita Michalska.

Na profilu „Alicja w krainie mam” zostanie opublikowana seria treści edukujących na temat depresji poporodowej i sposobów jej leczenia, przygotowanych wspólnie z ekspertami. W ramach akcji został zrealizowany m.in. webinar i materiały video stworzone przez dr. Annę  Nowak z Centrum Terapii Dialog, partnera merytorycznego projektu. – Chcemy zburzyć tabu wokół depresji poporodowej i zachęcić rodziców do szukania pomocy, gdy zauważą u siebie lub swoich bliskich objawy. Dzięki temu projektowi, mamy nadzieję, że więcej osób zrozumie, że depresja poporodowa to choroba, która nie powinna być bagatelizowana i że istnieją ścieżki leczenia i wsparcia, które mogą pomóc w powrocie do zdrowia psychicznego – dodaje dr Nowak.

Komunikat prasowy do ściągnięcia tutaj.

__________________

(1)  Buttner M., O’Hara M.W., Watson D. The structure of women’s mood in the early postpartum. Assessment 2012; 19: 247−256.

(2) Ministerstwo Zdrowia, https://pacjent.gov.pl/jak-zyc-z-choroba/mloda-matka-w-depresji, data dostępu: 08.04.2024